* نزول نعمتهای الهی از خزائن غیب *

* بسم الله الرحمن الرحیم *

 ممکن است در روایات چیزی باشد که ما نفهمیم، امّا ببینیم آیا این مضامینی که دربارهٴ پایه‌های کعبه آمده، دربارهٴ حجرالأسود آمده، مخالف قرآن است یا نه؟

اصل اوّل آن است که خدای سبحان می‌فرماید هر چه را که ما خلق کردیم از مخزن غیب تنزّل کرده است، هم اصلش نزد ما هست و هم ما اینها را از مخزن غیب تنزّل دادیم.

پس یک مطلب این است هر چه را خدای سبحان خلق کرد مخزنی دارد و اینها در آن مخزن وجود دارند: الله خالق کل شیء ؛ هر چه شیء بر او صادق است خدا خالق اوست [و] هر چه هم که خدا خالق اوست مخزنی دارد، در سورهٴ حجر، آیهٴ 21 فرمود که و إن من شئٍ إلا عندنا خزائنه و ما ننزّله إلاّ بقدرٍ معلوم

یعنی هیچ چیز در عالم نیست مگر اینکه چندین خزینه پیش ما دارد؛ نه « عندنا خزینته» [بلکه] عندنا خزائنه که جمع برای آن مفرد است یعنی هر چیزی که شیء بر او صادق است هر شیئی چندین خزانه دارد: و إن من شئ إلاّ عندنا خزائنه یعنی برای هر یک شئ چندین مخزن هست. گاهی تعبیر می‌شود «لوح محو و اثبات»، گاهی تعبیر می‌شود « لوح محفوظ»، گاهی تعبیر می‌شود«أمّ الکتاب» اینها خزائن الهی هستند، برای هر شیء چندین مخزن است.

آن گاه فرمود: و ما ننزّله الا بقدر معلوم و ما هر چیزی را که خلق می‌کنیم به اندازه‌ای که مصلحت باشد و ما علم داشته باشیم از مخزن نازل می‌کنیم؛ از مخزن نازل می‌کنیم نه یعنی از مخزن بیرون می‌آوریم [و] در جهان خارج محقق می‌کنیم و دیگر در مخزن ما نیست، چون فرمود: عندنا خزائنه، در سورهٴ نحل هم فرمود: ما عندکم ینفد و ما عندالله باقٍ ؛ هر چه که در نزد شماست مثل خود شما زوال‌پذیر است و هر چه در نزد خداست مانند خدای سبحان که لیس کمثله شیء مصون از زوال است. پس همه چیز در مخزن الهی هستند و همه چیز ثابت‌اند با اینکه تنزّل می‌دهد [و] این‌چنین نیست که وقتی از مخزن الهی تنزّل داد دیگر در مخزن الهی نباشد، وقتی خدای سبحان نعمتی را در خارج خلق می‌کند مثل این نیست که انسان از اتاق بالا چیزی را به اتاق پایین بیاورد که دیگر در اتاق بالا نیست.

این‌چنین نیست که از مخزن که تنزّل کرد دیگر در مخزن نباشد؛ چون در سورهٴ نحل فرمود: ما عندکم ینفذ امّا و ما عندالله باقٍ. پس هیچ چیز نیست مگر اینکه خزائنی دارد و خزائنش عندالله است، پس ما عندالله ثابت است، پس مخزن هر چیز و خزائنِ هر چیز ثابت است و خدای سبحان به اندازه‌ای که مصلحت باشد و خود صلاح بداند تنزل می‌دهد. این یک اصل کلی است.

____________________________

تفسیر سوره بقره جلسه 226 علامه جوادی آملی