*دل امام، ظرف ارادهٴ خداوند*

* بسم الله الرحمن الرحیم *

در حقیقت یک فیض درونی است که از طرف خدای سبحان به قلوب أئمه(علیهم السلام) می‌رسد و از آنجا به دلهای مؤمنین می‌رسد. لذا در ذیل این کریمهٴ و ما تشاءون إلاّ أن یشاء الله این روایت آمده است که قلوبنا أوعیة لمشیّة الله ؛ فرمود که دلهای ما ظرف ارادهٴ خداست.

این اراده که در کتاب و سنت استعمال می‌شود، نوعاً اراده صفت فعل است و این فعل خارج از ذات است یک موجود امکانی است وقتی صفت فعل شد، موجود امکانی شد، باید از خارج ذات انتزاع بشود. لذا حضرت فرمود به اینکه دلهای ما ظرف ارادهٴ خداست. خدای سبحان هر کاری را در عالم بخواهد انجام بدهد از این قلب می‌گذرد، ما می‌فهمیم چه می‌کند. چون این اراده صفت فعل است؛ یک مقدمه و فعل خارج از ذات است؛ این دو مقدمه، حتماً این صفت فعل را ما باید از یک موجود ممکن انتزاع بکنیم؛ 

این نتیجه. حضرت فرمود: وقتی خدا اراده می‌کند، این اراده کار خداست، این کار بیرون از ذات است، یک محل می‌طلبد دل امام آشیانهٴ ارادهٴ خداست. در بعضی از تعبیرات این است که «انَّ الإمام وکرُ لإرادةِ الله»؛ وکر آشیانه آن پرنده است، فرمود: اراده که بخواهد پرواز کند، در قلب امام می‌نشیند؛ امام می‌داند در عالم چه خبر است. این مقام امامت است. بنابراین چون خودش از غیب می‌گیرد، در غیب اثر می‌گذارد. از باطن می‌گیرد، در باطن اثر می‌گذارد این معنا را به نام امامت می‌نامند.

پس امام کسی است که هادی باشد و کسانی را خدای سبحان هادی می‌داند که محتاج به مکتب نباشند. این یک و هدایت هم به امر خدا باید باشد امر را هم قرآن چه در سورهٴ یس، چه در سورهٴ قمر مشخص کرد که مصون از تدریج است، یک چهرهٴ ملکوتی کل شی است: فسبحان الذی بیده ملکوت کل شیء که این امر خداست.

_______________

*جلسه 218 تفسیر سوره بقره علامه جوادی آملی *